Muğla’daki Çimento Fabrikasına Yeniden “ÇED Olumlu” Kararı Verildi
Muğla Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye ait projenin, Bayır Mahallesi (Menteşe) ile Deştin Mahallesi (Yatağan) sınırları içinde hayata geçirilmesi planlanıyor. Bakanlık tarafından yapılan açıklamada, ÇED Raporu’nun ilgili Komisyon tarafından incelendiği, halkın görüşlerinin dikkate alındığı ve çevre mevzuatı gereği tüm izinlerin alınmasının zorunlu olduğu bildirildi.
Öte yandan, fabrikanın bulunduğu alanla ilgili imar planları Muğla Büyükşehir Belediyesi ile Menteşe ve Yatağan belediye meclisleri tarafından iptal edildi. Bu durum projenin hukuki durumunu belirsiz kılıyor. 7 Eylül 2023’te Muğla 2. İdare Mahkemesi ilk ÇED olumlu kararını iptal ederken, Menteşe Belediyesi de fabrikanın inşaatını mühürleyerek ruhsatları geçersiz saydı. Şirketin Danıştay’a yaptığı itirazlar da sonuçsuz kaldı.
Bakanlık ise Kasım 2024’te İnceleme-Değerlendirme Komisyonu toplayarak yeni bir ÇED olumlu kararı verdi. Bölge halkı ve belediyeler ise fabrikanın bulunduğu alanın “Sanayi Alanı” statüsünden çıkarılması için hukuki girişimlerini sürdürüyor.
Yatırımın geçmişine bakıldığında, 2006 yılında ADOÇİM Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından başlatılan proje, ilk ÇED olumlu kararının 2008’de Muğla 1. İdare Mahkemesi tarafından iptal edilmesiyle duraklamaya uğradı. İptal gerekçeleri arasında meteorolojik verilerin güncellenmemesi, hava kalitesi modellemesinin yetersizliği, trafik etkilerinin göz ardı edilmesi ve halk katılımının eksikliği yer aldı.
Yatırım daha sonra Muğla Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye devredildi. 2014 yılında tekrar ÇED olumlu kararı alınarak, 2021’de ruhsat verilmesiyle inşaat çalışmaları hız kazandı. Ancak 2023 yılında açılan yeni davalar sonucunda ÇED olumlu kararları yeniden iptal edildi.
İptal kararlarında hammadde ocaklarının çevresel etkilerinin yeterince değerlendirilmediği, jeolojik ve hidrojeolojik analizlerin eksik olduğu, emisyon ve taşıma süreçlerinin ayrıntılı incelenmediği, meteorolojik verilerin güncellenmediği, biyolojik çeşitlilik ve orman ekosistemine yönelik risklerin göz ardı edildiği belirtildi. Ayrıca tarım ve zeytinlik alanlarına yönelik olası zararların yeterince değerlendirilmediği vurgulandı.
Bu gelişmeler üzerine Muğla Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş., 7 Mayıs 2024’te ÇED sürecinin yeniden başlatılması için başvuruda bulundu. Bakanlık da mahkeme kararları doğrultusunda eksikliklerin giderilmesini şart koştu. Üniversiteler ve uzman kuruluşların desteğiyle kapsamlı saha çalışmaları, analizler ve bilimsel raporlar hazırlandı.
2024 Temmuz ayında gerçekleştirilen saha incelemelerinde, projede yer alan 13 hammadde sahasından 7’sinin kullanımdan çıkarıldığı, nihai olarak 4 kalker ve 1 kil ocağının faaliyette bulunacağı bildirildi. Fabrika inşaatında soğutma binasının kaba inşaatının %75’i tamamlandı, ön ısıtıcı binası, farin silosu ve değirmen temel çalışmaları yapıldı, filtre bacası ve döner fırın montajları büyük ölçüde tamamlandı. Ayrıca tesisin makine ekipmanlarının %80’i temin edilip sahada hazır halde bulunuyor.
ÇED sürecinde, 2009/7 sayılı Genelge’ye uygun şekilde sadece eksik bölümler yeniden düzenlendi ve raporun tamamı yeniden ele alınmadan İDK’ya sunuldu.
Muğla Çimento Yetkilileri ise muhabirlerimize bu sabah itibariyle Menteşe Belediyesi’ne ruhsat için dilekçe verdiklerini ve hukuki sürecin devam ettiği bilgisini verdiler.
Muhabir: MERYEM ÖZEN
