Turizm Cennetinde Kıyılar “Şezlong İşgali” Altında

Turizm Cenneti Muğla’nın Bodrum, Marmaris, Fethiye ve Datça gibi turizm merkezlerinin plajlarında şezlong işgali sürüyor, kıyılarda yaşanan şezlong işgaline STK’lar ve yerel yönetimlerde tepkili.

1480 km kıyı şeridi ile Türkiye’nin en uzun kıyılarına sahip “Yeryüzü Cenneti” olarak adlandırılan Muğla’nın kıyılarında her yaz adeta şezlong savaşı yaşanıyor, şezlong fiyatlarını ve kıyı işgallerini protesto eden vatandaşlar Yunanistan’daki Havlu Hareketinden esinlenerek kıyılara kamp sandalyeleri ve havlularını atarak tepki gösteriyorlar.

STK’ların en çok tepkiyi ise MUÇEV’in yeni adı Kıyı Yönetim ve Çevre Koruma A.Ş’nin halkın kullanması gereken kıyıları özel şirketlere devretmesine tepkililer. Muğla’nın özellikle Marmaris, Fethiye, Dalyan ve Menteşe ilçelerinde çok sayıda plaj özel şirketlere kiralanmış durumda.

3 Yıldır Kıyı Nöbeti Tutuyorlar

Datça’daki kıyı işgallerine karşı kurulan Şezlongsuz Datça İnisiyatifi ise 3 yıldır kıyıların halka açılması için mücadele veriyorlar.

Vatandaşların kıyılardan ücretsiz yararlanmasını düzenleyen Anayasa’nın 43’üncü maddesi ve Kıyı Kanunu’nun 5’inci maddesi çok önemli olduğuna işaret eden Şezlongsuz Datça İnisiyatifi, Kıyıların kullanımında kamu yararının öncelikli olduğunu ve kıyılara ulaşımın bir bütün olarak engellenemeyeceği hükümlerinin ortada olduğuna işaret ederek, “Bu doğrultuda kıyılar hiçbir şart altında kiralanamayacağı, özel mülkleştirmeye konu edilemeyeceği açıktır. Ticarileştirmenin ve kıyıların bir bölümünün hala işgal altında olduğu bu modeli kabul edilemez buluyoruz” yaklaşımını savunuyor.

KIYILAR HALKINDIR” EYLEMLERİ…

Türkiye’nin dört bir yanında mücadele eden kıyı hareketleri birleşerek “Kıyı Hareketleri Dayanışma Ağı” kurdular ve her yıl 18 Mayıs’ta 17 ilde eş zamanlı olarak “Kıyılar Halkındır Eylemi” düzenlediler. Dünyaca Ünlü Sakin Kent Muğla Akyaka, Datça, Göcek, Bodrum ve Fethiye’de düzenlenen eylemlere katılanlar, “Şezlongunu Al Başına Çal”, “Kıyılar Halkındır” sloganları atarak, “Azmağın Kırmızı Çizgisi Kıyı Kenar Çizgisi”, “Kıyılar Halkındır Engelleri Kaldırın”, “Kıyılarda Şezlong İşgaline Son”, “Kıyı Kanunu Uygulansın Sahillerde İşgaller Son Bulsun” yazan pankartla taşımışlardı.

Başkandan Kıyı İşgallerine Tepki

Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı Ahmet Aras ise Muğla kıyılarının özel şirketlere devredilmesine tepkili. Aras, Muğla’nın çok güzel olduğunu ama kıyılar talan edildiğine işaret ederek, şunları söyledi:

“Kıyılarla ilgili yetki Çevre Şehircilik ve İlklim Değişikliği Bakanlığında. Biz yerel yönetim olarak halk plajı yapmak istesek bile izin almak zorundayız. MUÇEV’in yeni adı Kıyı Yönetim ve Çevre Koruma A.Ş oldu. Halkın kullanması gereken kıyılar özel şirketlere devrediliyor. Muğla Akbük Plajı bunun örneği. Bodrum Gümüşlük’te halk plajına şezlong koymuşlar. Bu kabul edilemez. Üç koyu tamamen kapatan oteller var. Kıyılar halka aittir; hukuk da bunu söylüyor. Bu işgallere karşı mücadelemiz sürecek.”

Muğla Büyükşehir Belediye Başkanı ve Kıyı Ege Belediyeler Birliği Başkanı Ahmet Aras, son dönemde artan kıyı işgalleri ve halk plajlarının özelleştirilmesine de tepki göstererek şunları söyledi:

“Şu an kıyılarla ilgili birçok sorun var. Liman projeleri, denizi kirleten uygulamalar, şezlong ve şemsiye işgalleriyle birlikte kamuya açık alanların hızla daralıyor. Bu alanlarda yerel yönetimlerin yetkisinin oldukça kısıtlı. Kıyılar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yetkisinde. Belediyelerin burada tek başına adım atma şansı yok. Bir halk plajı açmak istesek dahi bakanlıktan izin almamız gerekiyor. Muğla’daki bazı plajların, Kıyı Yönetim ve Çevre Koruma A.Ş. (eski adıyla MUÇEV) üzerinden özel şirketlere kiralanıyor. Akbük Plajı örneğini verelim. Gidin bakın, MUÇEV orayı özel bir firmaya vermiş. Oysa bu alanlar halkın ortak malı. Eğer devlet işletmeyecekse, belediyeye versin, biz halk için işletelim. Ama özel bir firmaya verildiği anda orası halkın giremediği, ulaşamadığı bir alan haline geliyor. Kıyılar sadece küçük işletmelerce değil, büyük turizm firmaları tarafından da işgal ediliyor. Bazı oteller üç koya birden yerleşmiş durumda. Bu otellerin olduğu yerlerde bırakın plajı, koya bile giremiyorsunuz. Şu anki mevzuat açık: Kıyılar halkındır. Hiçbir şekilde özel mülkiyet uygulanamaz. Bu kurala sadece küçük işletmeler değil, dev turizm firmaları da uymalı.”

Plajda Adım Atacak Yer Kalmadı Belediye Harekete Geçti

Datça Belediye Başkanı Aytaç Kurt, Dünyaca Ünlü Datça Kumluk Plajı’nda faaliyet gösteren esnafın sahili işgal eden masa, sandalye ve şezlongları geri çekmesi plajın ve yürüme yolunun vatandaşların kullanımına açılması çağrısına 2024 yazında bir süre olumlu yanıt veren sahildeki işletmeler, yaz sezonun başlaması ile birlikte sahilde şezlong işgaline tekrar başlamıştı.

Bu gelişme üzerine Datça’da yaşayan vatandaşlar ve çok sayıda tatilci sahildeki şezlong işgaline tepkisini sosyal medya üzerinden göstermişti.

Türkiye’de yürürlükte olan Kıyı Kanunu’na göre kıyılar herkesin ortak malı. Bu alanlar hiçbir kişi ya da kuruma devredilemez, halka kapatılamaz. Ancak Datça’da yaşanan tablo, kanunun pratikte hiçe sayıldığını ortaya koyuyor.

Datça Belediyesi Harekete Geçti

Datça Belediye Başkanı Aytaç Kurt ise muhabirimiz Kenan Gürbüz’e Dünyaca Ünlü Datça Kumluk Plajı ve Palamutbükü’ndeki plajlarda yaşanan kıyı işgalleri ile ilgili şunları söyledi:

“Datça Kumluk plajı imarlı alan olduğu için belediye olarak müdahale edebiliyoruz. Palamutbükü ise imarlı alan değil. Burası Çevre Şehircilik ve İlklim Değişikliği Bakanlığına ait. Açtığımız davalarla MUÇEV’in plajlarda hiçbir işlevi kalmadı. Kumluk plajındaki işletmelere gerekli uyarıları yaptık. Yapılan son düzenlemeyle işletmeler sahilde, masa, sandalye, şezlong hiçbir şey bulundurmayacaklar. Plaj tamamen halka açık olacak. Kumluk plajında işletmeler saat 18:00’den sonra kıyıya, masa, sandalyelerini koyabilecekler. Bu uygulama, gündüzleri plajın tamamen halka açık olmasını sağlarken, akşamları işletmelerin hizmet vermesine olanak tanıyacak.”

Başkan Kurt, Çevre Şehircilik ve İlklim Değişikliği Bakanlığına çağrıda bulunarak, şunları söyledi:

“Biz Bakanlıktan kıyıları bize vermesini istemiyoruz. Biz kıyıların işletmesini birlikte yapalım önerisinde bulunuyoruz. Bakanlığın özel firmalara verdiği plajın çöpünü ben alıyorum, yolunu ben yapıyorum, duşunu, tuvaletini ben yapıyorum. Bakanlık bizle birlikte yapmazsa özel işletmelere verirse asla başarılı olamaz. Mesela Palamutbükü’nde imar yok. Burası farklı bir yapıda oradaki iskelelerin ruhsatlı olup olmadığını bilmiyorum. Burada denetim yapması gereken kurum Bakanlık”

Plaj Halka Açıldı

2025 yaz sezonu öncesinde Kısa sürede sosyal medyada büyüyen tepkiler sonrasında harekete geçen Datça Belediyesi 30.05.2025 tarihinde Kumluk plajında bulunan işletmelere gönderdiği yazı ile turizm sezonu öncesinde yapılması gerekenleri bildirdi ve aksi takdirde cezai işlem uygulanacağı bildirdi. Bu gelişme üzerine işletmeler kıyı şeridinde bulunan masa ve sandalyeleri geri çektiler ve Yaz sezonu öncesi gerçekleştirilen bu düzenleme ile birlikte sahil hattında yürüyüş alanları ve denize giriş noktaları daha erişilebilir hale getirildi.

Otelciler Kıyıları Kullanmak İçin Ecri Misil Ödüyorlar

Bodrum Otelciler Derneği Başkanı Ömer Faruk Dengiz ise kıyılarda yaşanan şezlong işgallerine farklı bir bakış açısı ile yaklaşarak şunları söyledi:

“Bodrum’daki turizmciler genellikle halk plajlarında olan 4-5 metrelik boşlukları kullanıyorlar. Kıyı işgali çok geniş bir konu, bu konuda tek taraflı konuşmak doğru olmaz. Plajların halkın olduğu konusunda hem fikiriz. Bana göre kıyıya şezlong koyan işletmelerde kendilerince haklılar, onların yaptığında da uygunluk olduğunu düşünüyorum. Bizim de bir hakkımız olduğunu düşünüyorum. Yunanistan’a, İtalya’ya ve İspanya’ya giderseniz de öyle. Bu durumun Türkiye’ye özgü bir durumu yok. Yunanistan’da sahiller ücretsiz diyorlar. Hayır orada da harcama limiti var. Harcama limitleri Yunanistan’da uygun olabilir. Herkes bir cadı avına girmiş durumda plajlar halkındır. Otelcilerde halk değilmi? Otelciler kıyıları kullanmak için ecri misil ödüyorlar. Mevzuat çerçevesinde devlete ödeme yapılıyor. Denize sıfır evi olanlar ne olacak. Kıyıyı kullanamayacaklar mı?”

KUMLUK SAHİLİNDE DOĞAL YAPI BOZULDU

Şezlongsuz Datça İnisiyatifi, Datça’nın Kumluk sahilinde bulunan işletmelerin sahile verdiği tahribatla sahildeki doğal yapı tamamen bozulduğunu ve bunun yasaya göre suç olduğuna işaret ederek, şunları paylaştılar:

“Doğal yapıyı koruması gereken kurumlar bu durumu görmezden geliyorlar. Datçalılarla birlikte ilk günden itibaren kıyı ekosistemini koruduk ve kıyıların özgürleştirilmesini savunuyoruz. Bu konuda mücadelemizden geri adım atmayacağız. Kıyılar canlı ve cansız ortak varlığımızdır. Kıyılar ticarileştirilmez”

Sahil ve plajların özel işletmelere devriyle halkın ücretsiz denize girme hakkından yoksun bırakıldığı gerekçesiyle Yunanistan’da başlayan ‘Havlunu al da gel’ hareketi gibi aylardır seslerini duyurmaya protestocular, “Kıyılar Halkındır Yazan” pankartı sahile serdiler. Kıyıların halkın olduğunu haykırarak, Turizm Cenneti Muğla’nın Akyaka, Bodrum, Marmaris, Datça, Fethiye ve Göcek’teki plajların vatandaşa ücretsiz açılmasını talep etmişlerdi.

Muğla’daki Halk Plajları

Muğla’da en fazla halk plajı Türkiye’nin ve Dünyanın gözde turizm merkezi Bodrum’da bulunuyor. Bodrum’da yaz sezonunda 70’e yakın halk plajı faaliyete geçti. Bodrum Belediyesine ait halk plajlarından Kent Kafelerin olduğu bölgelerde bulunan 17 halk plajında şezlon ücreti olarak 100 TL alınıyor. 50’den fazla halk plajında ise şezlonglar ücretsiz.

Plajlara yaz sezonu öncesinde 1530 yeni şezlong yerleştirildi. Kumbahçe sahilinde şeritleme çalışmaları başlatıldı. Kamuya ait alanların belirlenmesi amacıyla başlatılan uygulama, Bodrum Belediyesi ile Milli Emlak İlçe Müdürlüğü ekipleri tarafından gerçekleştiriliyor. Denizden itibaren en az 3 metre mesafe bırakılarak halkın sahilden ve denizden rahatça faydalanması amaçlanıyor.

Marmaris’te Plaja giriş ve şezlong ücretsiz

Marmaris doğal güzelliklerinin yanı sıra düzenli ve erişilebilir plajlarıyla da fark yaratmaya devam ediyor. Marmaris’te Belediye ekipleri vatandaşların konforlu ve temiz bir deniz keyfi yaşayacağı ücretsiz halk plajlarını sezona hazırlıyorlar. Havaların ısınmasıyla Marmaris’in mavi bayraklı halk plajlarında hummalı bir çalışma başladı.

Vatandaşların konforu için yapılan hazırlıklar kapsamında bugün deniz tutkunlarına ev sahipliği yapacak halk plajlarına ücretsiz şemsiyeler monte edilmeye başlandı. Marmaris Kent merkezi ve İçmeler, Selimiye, Turunç, Bozburun ve Siteler’de Mahallerinde bulunan halk plajlarına giriş ücretsiz. Vatandaşlar plajlardaki şemsiye ve şezlonglardan ücretsiz faydalanıyorlar.

Sakin Kent Ünvanına sahip Ula İlçesinde bulunan Akyaka’da ise Belediyeye ait Akyaka sahilinde yaz sezonunda şezlong ücreti 150 TL olarak belirlendi.

Bakanlığın Halk Plajları

Kültür ve Turizm Bakanlığının Turizm Cenneti Bodrum’da 4 Halk Plajı, Marmaris’te ise 1 halk plajı bulunuyor. Bakanlığın Yalıkavak sahilleri herkese açık 5 yıldızlı halk plajının ise önümüzdeki günlerde hizmete gireceği öğrenildi.

Muhabir: KENAN GÜRBÜZ