Muğla’nın Turkuaz Mavisi Koylarında “Köpek Balığı” Alarmı

1997 yılından beri köpekbalıkları ile ilgili çalışmalar yapan MSKÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halit Filiz Muğla kıyılarında sıkça görülmeye başlayan köpekbalıklarını anlatarak, vatandaşlara köpekbalıkları konusunda dikkatli olun uyarısı yaptı.

MSKÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halit Filiz:

“Köpekbalığından kaçmamak lazım, Kaçarken çıkarttığımız dalgalar, sesler hayvanı cezbedebilir, merakını cezbedebilir. Yanınıza daha da gelebilir. Köpekbalığı görünce kakin kalmak gerekiyor”

“Köpekbalığı videosu çekmeye çalışırken ortaya istenmeyen sonuçlar çıkabilir, köpekbalıkları tehlikeli türler”

“Gökova Körfezinde Görülen Dik Burun, Denizlerde Yaşayan En Hızlı Köpekbalığıdır. Büyüklüğü nedeniyle tehlikeli olarak değerlendirilen köpekbalığı türlerinden biridir”

Muğla’nın Turkuvaz Mavisi koylarında son günlerde görülen köpekbalıkları koylarda görülme nedenleri ve tehlikeli olup olmadıkları tartışma konusu oldu.

Kurban Bayramı tatili için Gökova Koylarında tekne turuna çıkan turistlerin çektikleri köpekbalığı görüntüleri ise kısa sürede sosyal medya da gündem oldu. Sosyal medya kullanıcıları internette köpekbalıkları Muğla koylarına neden geliyor, Köpekbalıkları tehlikelimi sorularının cevaplarını arıyor.

Muhabirimiz Kenan Gürbüz, 28 yıldır köpekbalıkları ile ilgili çalışmalar yapan Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi (MSKÜ) Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halit Filiz’e Muğla kıyılarında sıkça görülmeye başlayan köpekbalıklarını ve vatandaşların dikkat etmesi gereken noktaları sordu.

Gökova Körfezinde Görülen Köpek Balığı: Dik Burun

MSKÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halit Filiz son günlerde

Sosyal medyada, Muğla kıyılarında çok sayıda köpekbalığı paylaşımları gördüklerine işaret ederek, şunları söyledi:

“Muğla koylarında görülen köpekbalıkları bizi şaşırtmıyor. Biz köpekbalığı çalışan Türkiye’deki uzmanlar bu türlerin Muğla’da olduğunu biliyoruz. Özellikle Gökova Körfezinde yaptığım daha önceki çalışmalarda da birçok koyuda köpekbalıklarını gözlemlemiştim. Dolayısıyla doğal yaşam yerlerinde zaten köpekbalıkları bulunuyor. Bu açıdan çok şaşırtıcı bir durum değil.

Şaşırtıcı olan bazı türlerin açık denizlerde olması gereken türlerin Muğla kıyılarına bu kadar yakınlaşmaları. Bunların nedenlerini biraz araştırmak lazım. Niye bu kadar koyulara giriyorlar? Neyin peşindeler? Bir av peşindeler mi”

Prof.Dr. Filiz, eskiden köpekbalıklarını sadece uzmanların izlediğine işaret ederek, şunları ifade etti:

“Ama şimdi halk bilimi denen bir şeyle gelişti. Artık her insan da bir bilim insanı gibi davranabiliyor. Herkeste dijital bir yayın cihazı var ve insanlar her yere iletişim sağlayabiliyor. Dolayısıyla aslında köpekbalığı sayısı veya görünürlüğü artmıyor. Durum bunun tam tersi gibi. Esas köpekbalıkların sayısı gittikçe azalıyor ama bizim bunları gören insan sayısı artıyor. Dolayısıyla görüntüler çok paylaşıldıkça sanki köpekbalıkları çok gözüküyormuş gibi bir durum ortaya çıkıyor. Aslında bu tamamen yanlış. Durum tam tersi. Biz az olan köpekbalıklarını şanssız görüyoruz. Şanssız kelimesini bu da çok doğru anlamda kullandım. Çünkü biz denizlerimizde eğer hala köpekbalıklarını görebiliyorsak bu bizim denizlerimizin sağlıklı olduğunu da bir göstergesi. Çünkü köpekbalıkları gibi üst tarafta bulunan avcı gruplar eğer altta yiyebilecekleri balık gibi şeyler varsa oraya geliyorlar. Demek ki bizim denizlerimizin özellikle koruma alanlarımızın çok olması köpekbalıkları varlıklarını ve köpekbalıklarının sağlıklı kalmasını oldukça olumlu etkiliyor. Görülen köpekbalıkları kuvvetle muhtemel bir balık sürücüsünün peşinden gelmiş olabiliyor. Geçtiğimiz yıllarda Ortaca ilçesinde görünen köpekbalıkları yavru köpekbalıklarıydı. Onlar meraktan kıyılara geliyorlardı”

Gökova Körfezinde Görülen Dik Burun, Denizlerde Yaşayan En Hızlı Köpekbalığıdır

MSKÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halit Filiz, Gökova körfezinde tatilciler ve turistler tarafından görüntülenen Köpekbalığının “Sivri Burunlu Camgöz, Dikburun , Dikburun Canavar” adları ile bilindiğini İngilizce Yerel adının Mako olduğunu anlatarak, Gökova Körfezinde görülen köpekbalığı hakkında şu bilgileri verdi:

“Vücudu biraz incedir. Göğüs yüzgeçleri çok uzundur, ucuna doğru iyice daralırlar ve uç kısımları oldukça sivridir. Vücudun sırt tarafı koyu mavimsi-gridir, karın kısmı beyazdır. Açık denizlerde yaşamayı tercih eden bir tür olup, yüzey ile 150 metre derinlikler arasında bulunabilir. Sivri burunlu camgöz avcı bir türdür ve; başlıca besinlerini kılıç ve ton balığı gibi balıklar, diğer köpekbalıkları, deniz memelileri, kalamarlar, deniz kaplumbağaları vb. canlılar oluşturur. Boyları 4 metreye kadar ulaşabilir, büyüklüğü nedeniyle tehlikeli olarak değerlendirilen köpekbalığı türlerinden biridir. Ancak genelde kıyıdan uzak, açık denizlerde yaşamayı tercih etmesi nedeniyle dalgıç ve yüzücüler ile karşılaşma olasılığı düşüktür. Türkiye denizlerinde Ege ve Akdeniz’de rastlanmaktadır”

Prof.Dr. Filiz Gökova Körfezinde görülen balıkla ilgili şu yorumda bulundu:

“Sivri burunlu camgöz, açık denizde yaşayan ve kıyılara pek yaklaşmayan bir tür olarak bilindiğinden, videodaki gibi kıyıya yakın ve koy içinde gözlenmesi ilginç bir durum. Ama şu da bir gerçek ki, denizlerde köpekbalıklarının bulunması, buraları bir yaşam, hatta üreme alanı olarak kullanmaları normal. Aslında biz insanların oralarda olmamaları, bu canlıları rahatsız etmemeleri gerekiyor. Yıllardır Boncuk Koyu’nda kum köpekbalıkları (Carcharhinus plumbeus) ile birlikte dalmış ve yüzmüş biri olarak gördüğüm şu; benim köpekbalıklarından çekindiğimden daha fazla onlar bizlerden çekiniyor. Videodaki birey yetişkin, dolayısıyla meraklı ve korkusuz. Denizseverler olarak aklımızda şunu tutmalıyız, sonuçta denizel ortamda olduğumuz sürece birçok potansiyel tehlike ile karşı karşıya olduğumuzu (en başta boğulma gibi) bilmemiz önemli. Köpekbalıklarının adı genellikle saldırı ile anılsa da, gerçekte köpekbalığı saldırısı sonucu ölen insan sayısı oldukça düşük. Özellikle bizim denizlerimize ve hatta Akdeniz genelinde biz insanlar köpekbalıklarının besin olarak ilgilendiği bir av türü değiliz. Dolayısıyla bir yerde bir köpekbalığı görüldüğü takdirde, en iyi yapılacak şey suya girmemek, suda iseniz sakin bir şekilde uzaklaşarak kıyıya çıkmanızdır.

Böyle bir köpek balığını Muğla koylarında görmek şaşırtıcı. Hele böyle en hızlı yüzen köpekbalıklarından bir tanesini çok yavaş yüzerken görüyoruz o videoda”

Köpek Balığı Uyarısı

MSKÜ Su Ürünleri Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halit Filiz, koylarda köpekbalıkları ile karşılaşanlara da önemli uyarılarda bulunarak şunları söyledi:

“İnsanlar merak ediyorlar. Bir tehlike var mı? Ne yapacağız diye merak ediyorlar. Mesela köpekbalığından kaçmamak lazım. Kaçarken çıkarttığımız dalgalar, sesler hayvanı cezbedebilir, merakını cezbedebilir. Yanınıza daha da gelebilir. Sakin kalmak gerekiyor. Tabii ki köpekbalıklarına baktığınız zaman hepsi hem cüsse olarak hem de diş yapısı olarak hem de çene kuvveti olarak biraz tehlikeli türler. Bunu da bilmek gerekiyor. Dolayısıyla köpekbalığı olan bir yerde suya girmemek lazım. Köpekbalığı videosu çekmeye çalışırken ortaya istenmeyen sonuçlar çıkabilir, köpekbalıkları tehlikeli türler.

Dünya üzerine baktığımız zaman araba kazasında ölen, bir sivrisinek sokması soncusu ölen insan sayısı çok daha fazla. Akdeniz geneline baktığımız zaman 1900 yıllardan beri biz bu kayıtta tutulduğunu biliyoruz. 22 tane vaka var. Türkiye kıyılarında ise 3-4 tanedir. Nedensiz bir köpekbalığı saldırısı veya köpekbalığı gelip saldırılacak gibi bir durum yok.

Ama burada bir köpekbalığı var, ben bunu merak edeyim diyerek onun yanına gitmeye çalışırsanız bu onu tedirgin eder. Hayvanı biraz da provoke edersek, tabii ki istenmeyen etkileşimler olabilir. Onun bir köpekbalığı olduğunu bilmek gerekiyor. Dolayısıyla belli bir mesafeden, tekneden gözlemlemek çok hoş”