Yapay Zekâ Şiir Yazamaz, Şair Olamaz: İlk Deneysel Atölyeden Çarpıcı Sonuçlar

29 Nisan – 27 Mayıs tarihleri arasında düzenlenen atölye, şiir ve yapay zekâ ilişkisini deneysel bir zeminde incelemeyi amaçladı. Atölyeye, aralarında Prof. Dr. Namık Açıkgöz, Prof. Dr. Oktay Yivli, Doç. Dr. Ümral Deveci, Doç. Dr. Fahri Kaplan ve Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Duran Arslan’ın bulunduğu beş akademisyen katkı sağladı. Ayrıca 15 öğrenci, sürece aktif olarak katıldı.

Anahtar Kelimelerle Yapay Zekâya Şiir Yazdırıldı

Atölye boyunca yapay zekâya anahtar kelime ve komutlarla şiir yazdırma, mevcut şiirleri analiz ettirme ve benzer temalarla yeni şiir denemeleri yaptırma gibi yöntemler uygulandı. Süreç boyunca elde edilen metinler ve analizler hem teknik hem de estetik açıdan değerlendirildi.

Yuvarlak Masadan 16 Maddelik Sonuç Bildirgesi

Atölye sonunda düzenlenen yuvarlak masa toplantısında ortaya çıkan ortak görüşler, 16 maddelik bir sonuç bildirgesi ile kamuoyuna açıklandı. Öne çıkan başlıklar şöyle:

• Yapay zekâ, şiirin temelinde yer alan insanî duygu ve yaşanmışlıkları bilmediği için şiir yazamaz, şair olamaz.
• Teknik olarak vezin, kafiye ve şiir biçimleri hakkında bilgi sahibi olsa da, bu bilgileri uygulamaya geçirme konusunda yetersiz kalıyor.
• Klasik Türk şiirindeki imge kurgusu ve kelime derinliğine hâkim değil.
• Yazdığı şiirlerde estetik bir “hayret” duygusu oluşturamıyor.
• Anlam ve duygu yönü mekanik kalıyor, üslup oluşturamıyor.
• Şiir analizi yapabiliyor ancak bu analizler akademik derinlikten uzak ve taslak düzeyinde kalıyor.

Yeni Şiir Anlayışlarının Kapısı mı Aralanıyor?

Katılımcılar, yapay zekânın şiir alanında teknik olarak kullanılmasının yeni şiir anlayışlarına kapı aralayabileceğini belirtirken, gelecekte şairlerin yapay zekâ tarafından taklit edilemeyecek üsluplar peşine düşebileceği öngörüsünde bulundular.

Panel ve Yeni Atölye Planı

Metinbilim Enstitüsü Derneği, elde edilen bu bulguları önümüzdeki güz döneminde bir panel ile tartışmaya açmayı planlıyor. Ayrıca, yapay zekâ ile kurgu metin üretimi kapsamında “küçürek hikâye” alanında da yeni bir atölye düzenlenmesi gündemde.

Kamuoyuna Saygıyla Duyurulur

Bu öncü çalışma, yapay zekânın edebiyat ve özellikle şiir gibi yoğun duygusal ve estetik alanlara etkisinin sınırlarını ortaya koyması açısından dikkat çekici bir adım oldu. Edebiyat dünyası, bu ve benzeri çalışmalarla yapay zekânın olanak ve sınırlarını daha net görme fırsatı bulacak.

Muhabir: Meryem Özen